Niedokrwistość to stan patologiczny związany ze zmniejszeniem stężenia hemoglobiny, hematokrytu i erytrocytów we krwi. Anemia może powodować odchylenia w badaniach laboratoryjnych oraz dawać wiele objawów o charakterze wielonarządowym. Ważnym elementem leczenia niedokrwistości oraz zapobiegania jej nawrotom w przyszłości jest dieta. Sprawdź, jakie są objawy anemii, kto jest najbardziej na nią narażony oraz jak rozpoznać niedokrwistość. Z naszego artykułu dowiesz się również, jakie produkty spożywcze warto włączyć do codziennego jadłospisu, a jakich unikać, aby nie pogarszać stanu zdrowia.
Spis treści:
Z czego wynika niedokrwistość (anemia)?
Anemia to jedna z częstszych nieprawidłowości hematologicznych charakteryzująca się obniżoną ilością hemoglobiny we krwi, co prowadzi do niedoboru tlenu w organizmie.
O anemii można mówić w sytuacji, kiedy stężenie hemoglobiny lub całkowita objętość krwinek czerwonych (hematokryt) znajdują się poniżej dolnej granicy wartości referencyjnych wyznaczonych dla wieku, płci oraz szerokości geograficznej. U dorosłych kobiet stężenie hemoglobiny powinno mieścić się w przedziale 12–14 g/dl, natomiast u mężczyzn 14–16 g/dl.
Czy anemia może być groźna? Wyróżnia się niedokrwistość łagodną, umiarkowaną oraz ciężką. Szczególnie niebezpieczna jest nieleczona anemia, która prowadzi do pogorszenia funkcjonowania organizmu, niedotlenienia narządów oraz zwiększa ryzyko rozwoju poważnych chorób takich jak niewydolność serca. Dlatego poszukując odpowiedzi na pytanie, czy anemia jest śmiertelna, trzeba mieć świadomość, że niedokrwistość w niektórych przypadkach może stanowić zagrożenie dla życia. Z dalszej części tekstu dowiesz się, czy anemia jest wyleczalna i na jakie objawy początkowe niedokrwistości warto zwrócić uwagę, aby jak najszybciej rozpocząć leczenie.
Przyczyny anemii
Przyczyny anemii są zróżnicowane. Najczęściej występuje ona w wyniku utraty krwi, która może być spowodowana np. miesiączkami, krwawieniami z przewodu pokarmowego czy urazami.
Do rozwoju niedokrwistości często dochodzi z powodu zaburzenia produkcji czerwonych krwinek, co może być związane z niedoborem żelaza w organizmie. Niedokrwistość wynikająca z braku tego pierwiastka może objawiać się bladością skóry i błon śluzowych, bolesnymi pęknięciami w kącikach ust oraz wybiórczym apetytem (np. na glinę, krochmal, kredę). Anemia z niedoboru żelaza najczęściej jest rozpoznawana u kobiet w wieku rozrodczym, pacjentów z upośledzonym wchłanianiem z przewodu pokarmowego, a także u osób niedoborami w diecie (np. ze źle zbilansowaną dietą wegetariańską).
Kolejna istotna przyczyna anemii to niedobór kwasu foliowego, który również jest niezbędny do prawidłowej produkcji krwinek. Brak tego pierwiastka może prowadzić do anemii megaloblastycznej. Z tym typem anemii często borykają się kobiety w ciąży, dlatego kwas foliowy jest zalecany każdej kobiecie, chcącej założyć rodzinę lub będącej w ciąży.
Zaburzenia w dojrzewaniu czerwonych krwinek, a co za tym idzie, niedokrwistość, może też powodować niedobór witaminy B12 w organizmie. Na tego rodzaju anemię częściej chorują kobiety niż mężczyźni oraz osoby z grupą krwi A i niebieskimi oczami.
Objawy anemii
Objawy kliniczne niedokrwistości zależą przede wszystkim od szybkości i stopnia narastania anemii. Jednym z najczęstszych symptomów tego schorzenia jest bladość skóry, która może występować zwłaszcza na twarzy i dłoniach. Osoby cierpiące na anemię często skarżą się m.in. na duszność, nawet przy niewielkim wysiłku fizycznym oraz na zawroty głowy, które mogą prowadzić do omdleń.
Pozostałe objawy anemii u osób dorosłych:
- upośledzenie koncentracji i uwagi,
- apatia,
- szumy w uszach,
- pękanie kącików ust,
- krwawienia z dziąseł,
- kołatanie serca,
- zespół niespokojnych nóg,
- zanikowe zapalenie języka,
- obniżenie wydajności mięśni,
- upośledzenie nabytej odpowiedzi immunologicznej.
Ponadto u pacjentów z niedokrwistością często obserwuje się samoistne pojawianie się siniaków, łysienie, suchość skóry i włosów, zmianę kształtu płytki paznokciowej oraz problemy z gojeniem się ran. Wiele objawów anemii jest niespecyficznych i może przypominać inne jednostki chorobowe takie jak np. schorzenia serca.
Skutki anemii
Nieleczona niedokrwistość może nieść ze sobą wiele poważnych konsekwencji dla organizmu. Już łagodna anemia często utrudnia codzienne funkcjonowanie ze względu na towarzyszące jej zawroty głowy, trudności z koncentracją oraz ogólne osłabienie. Ponadto zaburzenia w dojrzewaniu czerwonych krwinek upośledzają pracę układu odpornościowego, dlatego łatwiej o infekcje. Długotrwała i zaawansowana anemia może prowadzić do niedotlenienia organów, a w konsekwencji doprowadzić nawet do niewydolności serca.
Co jeść i pić przy anemii?
Niedokrwistość, znana również jako anemia, często jest wynikiem niedoboru żelaza (niedokrwistość z niedoboru żelaza), co prowadzi do zmniejszenia liczby czerwonych krwinek oraz obniżenia zdolności organizmu do transportu tlenu. Odpowiednia zbilansowana dieta przy anemii może pomóc w łagodzeniu objawów i regeneracji organizmu. Co jeśc przy anemi? Przede wszystkim warto sięgać po produkty bogate w żelazo hemowe. Żelazo hemowe znajduje się w pokarmach pochodzenia zwierzęcego i jest lepiej przyswajalne przez organizm niż żelazo roślinne:
- mięso czerwone (wołowina, jagnięcina),
- drób (kurczak, indyk),
- ryby (łosoś, tuńczyk).
Dieta na anemię jest pełna składników, będących źródłem żelaza roślinnego:
- szpinak, jarmuż i natka pietruszki – te zielone warzywa są doskonałym źródłem żelaza roślinnego, niezbędnego w diecie przy anemii, pochodzącym z roślin.
- sasiona roślin strączkowych (soczewica, ciecierzyca, fasola) – bogate w białko i żelazo.
- orzechy i nasiona (dynia, sezam, migdały) – również dobrym źródłem żelaza.
Dieta dla osób z niedokrwistością powinna być bogata w witaminę C i kwas foliowy:
- cytrusy (pomarańcze, grejpfruty), truskawki i papryka – witamina C zwiększa przyswajalność żelaza, dlatego warto łączyć produkty bogate w żelazo z tymi zawierającymi tę witaminę,
- zielone warzywa liściaste, wątroba, jaja, sery, drożdże – stanowią cenne źródło kwasu foliowego, który bierze udział w procesie tworzenia czerwonych krwinek,
- pełnoziarniste pieczywo, ryż brązowy, komosa ryżowa – dostarczają błonnika oraz mają niską zawartość cukru, co sprzyja zdrowiu.
Ponadto w diecie na anemii należy uwzględnić produkty stanowiące źródło witamin z grupy, zwłaszcza witaminy B12 oraz witaminy B6. Zalicza się do nich:
- mięso – głównie wołowinę, wieprzowinę, baraninę i dziczyznę,
- ryby – tłuste ryby morskie takie jak łosoś, makrela czy tuńczyk zawierają duże ilości kobalaminy, a ponadto dostarczają organizmowi zdrowych tłuszczów,
- jajka – żółtka jaj kurzych stanowią cenne źródło witaminy B12, a także witaminy K, B2 oraz B6,
- nabiał – mleko, sery, jogurty itp.
Istotnym elementem leczenia anemii są także napoje bogate w żelazo, kwas foliowy oraz witaminę C. Co pić przy anemii, aby wzmocnić organizm i dostarczyć mu niezbędnych składników odżywczych? Poza wodą i słabymi naparami ziołowymi do jadłospisu warto włączyć koktajle owocowo-warzywne. Do ich przyrządzania warto wybierać buraki, jarmuż, szpinak, natkę pietruszki. Bazę napojów może stanowić zarówno woda, jak i ulubiony napój roślinny.
Brak czasu na gotowanie przy anemii?
Masz anemię i brak czasu na gotowanie? Wybierz dietę pudełkową z opcją wyboru menu – samodzielnie zaznaczaj posiłki bogate w żelazo, witaminę B12 i kwas foliowy, które wspierają walkę z niedoborami. Zdrowo, wygodnie i zgodnie z zaleceniami dietetycznymi.
Zamów catering dietetyczny
Jakich produktów unikać przy anemii?
- Produkty bogate w wapń — spożywanie nabiału w nadmiarze (mleko, sery) może osłabiać wchłanianie żelaza, dlatego należy ograniczyć ich spożycie w konceptach posiłków bogatych w żelazo.
- Alkohol i kawa — napój alkoholowy oraz napoje zawierające kofeinę mogą zmniejszać wchłanianie żelaza. Umiar w ich spożywaniu jest kluczowy.
- Wysokoprzetworzona żywność — unikaj fast foodów i produktów z dużą ilością konserwantów, które nie dostarczają istotnych składników odżywczych.
- Cukier — cukry prosty, zawarte w słodyczach i napojach gazowanych, mogą podnosić poziom insuliny, co wpływa na wchłanianie składników odżywczych.
Jakich produktów unikać? Zdecydowanie lepiej unikać składników, które powodują zaburzenia wchłaniania żelaza. Dieta w niedokrwistości powinna być lekka, pełna warzyw i owoców oraz produktów z wysoką zawartością żelaza.
Sprawdź także: Dieta wątrobowa
Przykładowa dieta przy niedokrwistości (anemii)
W diecie osób z anemią warto skupić się na produktach bogatych w żelazo, takich jak czerwone mięso, podroby, ryby, jaja, a także rośliny strączkowe, orzechy, nasiona oraz warzywa, takie jak kapusta. Regularne spożywanie przetworów mięsnych i połączenie ich z warzywami zapewni lepsze wchłanianie składników odżywczych.
Dieta przy anemii – przykładowy jadłospis
- Śniadanie
Jajecznica na maśle – Jajka bogate w białko są doskonałym źródłem żelaza i witaminy B12.
- Drugie śniadanie
Sałatka z kapusty – Kapusta, marchewka i pomidory, polane oliwą z oliwek. Kapusta jest świetnym źródłem witaminy C, która wspomaga wchłanianie żelaza.
- Obiad
Zupa pomidorowa z ryżem – domowa zupa pomidorowa z dodatkiem ryżu.
Pieczona pierś z kurczaka – mięsny kawałek kurczaka podany z duszonymi warzywami, takimi jak brokuły i marchew.
Ziemniaki puree z masłem – doskonały dodatek do dań mięsnych, zawierający witaminy z grupy B.
- Podwieczorek
Smoothie z bananem i szpinakiem – zblendowane składniki, które przepełnione są witaminami i minerałami, wspierają walkę z anemią.
- Kolacja
Kotlety mielone – domowe kotlety z mielonego mięsa wołowego lub wieprzowego, które są źródłem żelaza.
Dieta przy anemii u kobiet w ciąży
Niedokrwistość u kobiet spodziewających się dziecka może mieć negatywny wpływ na przebieg ciąży oraz porodu. W przypadku wystąpienia anemii często okazuje się konieczna suplementacja preparatami żelaza. Jednak dobrze zbilansowana dieta odgrywa również ważną rolę. Do jadłospisu należy włączyć przede wszystkim produkty bogate w żelazo. By zwiększyć przyswajalność tego pierwiastka, w diecie przy anemii w ciąży warto też uwzględnić pokarmy zawierające duże ilości witaminy C, skrobi opornej oraz inuliny. Związki te zwiększają absorpcję żelaza.
Może Cię zainteresować: Owoce i warzywa w ciąży – jakie jeść, a jakich unikać?
